Hoe zit het met cafeïne of theïne in thee en wat is het verschil?

Vaak wordt gedacht dat cafeïne in koffie (en cola) zit en theïne in thee maar dat is een achterhaald idee. In 1827 werd voor ontdekt dat er een soort cafeïne in thee zit en men noemde dit theïne. Tot men aantoonde dat het om exact hetzelfde stofje gaat en er dus geen reden is om het anders dan cafeïne te noemen als er geen verschil tussen cafeïne en theïne is.

Wel is het zo dat (los van de hoeveelheid, zie hieronder) de ervaring anders is bij het drinken van thee, in vergelijk met koffie.

Ten eerste bevat een kopje thee, afhankelijk van de gebruikte theesoort en de manier van zetten, aanzienlijk minder cafeïne.
Daarnaast bevat thee ook het aminozuur L-theanine wat een kalmerend effect veroorzaakt en het ‘hypend’ effect van de cafeïne tegengaat. Als je een kop koffie neemt voel je het effect van de cafeïne direct omdat het in korte tijd in het lichaam wordt opgenomen.

Bij thee werkt dit heel anders. Dit komt door een aantal factoren. Ten eerste hecht het cafeïne molecuul zich aan de in thee aanwezige polyfenolen daardoor er een groter molecuul ontstaat wat minder snel effectief is. Daarnaast wordt de absorptiesnelheid afgeremd door antioxidanten wat ervoor zorgt dat het effect van de cafeïne minder snel merkbaar. Het voordeel (of nadeel, het is maar hoe je het bekijkt) is wel dat het langer werkt. Dit effect is nog groter bij losse thee dan bij het gebruik van theezakjes (de gruis in zakjes geeft door het kleinere oppervlak sneller alle werkzame stoffen vrij) Zie onderstaande figuur.

Bevat thee meer cafeïne dan koffie? 

De hoeveelheid cafeïne in het droge theeblad kan, afhankelijk van het theeblad, hoger zijn dan die in koffiebonen. Maar aangezien niet alle vaste stoffen van het theeblad in je kopje thee terecht komen en je minder thee dan koffie gebruikt voor het zetten van een gelijke hoeveelheid gaat die vlieger niet op. Gemiddeld gesproken bevat een kop thee 25 – 40 mg en een kop koffie ongeveer 90 mg cafeïne.  

Bestaat er thee zonder cafeïne? 

Nee, zelfs in de zogenaamde decaf-thee zit nog 5 tot 10 mg cafeïne. De enige ‘thee’ die echt zonder cafeïne is, is kruidenthee of rooibosthee.  Daarnaast bestaan er theesoorten die gemaakt zijn van de takjes van de theestruik; hier zit ook bijna geen cafeïne in. 

Welke soorten thee bevatten veel of juist weinig cafeïne? 

Voor de beoordeling van de hoeveelheid cafeïne die er uiteindelijk in je kopje thee belandt moeten we rekening houden met een aantal aspecten waaronder:

Welk deel van de plant wordt gebruikt

Temperatuur en trektijd

Hoe hoger de temperatuur van het water is (boven 80 graden), hoe meer cafeïne er vrij zal komen en dit geldt ook voor de trektijd. Hoe langer je de thee laat trekken hoe meer stoffen, en dus ook cafeïne er vrij zal komen. Zie hiervoor deze grafiek:

Theezakjes of losse thee

De thee in theezakjes bestaat uit gebroken bladeren tot zelfs gruis en daardoor komt er veel oppervlakte van de thee in aanraking met het water en zullen de stoffen in de thee (incl. cafeïne) heel snel vrijgegeven worden. Losse thee (van hele of weinig gebroken bladeren) geeft de stoffen, ook cafeïne, veel gelijkmatiger vrij. (Daarom kun je losse thee meerdere malen opschenken.)

Overigens is het een misverstand om te veronderstellen dat je de cafeïne kunt kwijtraken door de thee eerst te ‘spoelen’. Gemiddeld genomen raak je op deze manier maar 9% van de cafeïne kwijt.  

Er zijn nog veel meer factoren die een rol spelen als het gaat om de hoeveelheid cafeïne in thee maar dit zijn wel de belangrijkste. 

Testresultaten hoeveelheid cafeïne in thee

Ik kwam een interessante test tegen waarbij de hoeveelheid cafeïne gemeten werd in verschillende soorten thee, gezet met dezelfde hoeveelheid water en trektijd.

Conclusie

Relatief veel cafeïne zul je dus vinden in thee die gemaakt wordt van de jonge blaadjes en de knop (bud), die gezet wordt op een hogere temperatuur en een langere trektijd ondergaat. En in theezakjes! Maar in alle gevallen zal er minder cafeïne in thee zitten dan in koffie.
Het voordeel het drinken van thee m.b.t. het effect? De cafeïne wordt veel gelijkmatiger in het lichaam opgenomen, het effect duurt langer en in combinatie met de aanwezigheid van L-theanine (vooral in witte thee) zorgt het voor een kalme alertheid en wordt je er niet hyper van!

En wil je beslist geen cafeïne gebruiken? Neem dan een Rooibosthee of een Infusie van kruiden, vruchten of planten. 

Wil je meer informatie of reageren op dit blog?

Stuur me dan een bericht en ik geef je graag advies. En/of voel je vrij een reactie hieronder achter te laten.